Czy pogoda stanowi wyznacznik zmian klimatycznych? Jakie czynniki wpływają na klimat? Co się dzieje z wodą? Na te i wiele innych pytań odpowiedzi znajdziecie, oglądając najnowszy wykład z cyklu „Przybij piątkę nauce”.
W środę 15 marca br. mieliśmy przyjemność być świadkami rozmowy dr Grażyny Bochenek z dr. Tomaszem Rożkiem – doktorem fizyki, dziennikarzem naukowym, a na co dzień popularyzatorem nauki. Dr Rożek prowadzi również kanał Nauka. To Lubię na platformie YouTube oraz jest założycielem fundacji o tej samej nazwie.
Czym jest klimat? Jak przedstawił prelegent, jest to całokształt zjawisk pogodowych, które występują na danym obszarze przez dłuższy okres czasu. Składa się na niego wiele czynników, chociażby takich, jak temperatura, wiatr, zachmurzenie, wysokość opadów atmosferycznych czy promieniowanie słoneczne. Wszystkie te elementy „nakładają się” na siebie i tworzą warunki, w których funkcjonujmy.
Doktor Rożek wyjaśnił pojęcie zmian klimatycznych. Jest to naturalny, istniejący od zawsze proces, który zależny jest od wielu czynników i zachodzi na przestrzeni setek (jeśli nie tysięcy) lat. Obecnie obserwujemy, iż zmiany te zachodzą dużo szybciej, niż kiedykolwiek wcześniej. Wynika to z wpływu działalności człowieka na atmosferę. Podobny przypadek przyśpieszenia procesu zmian mógłby mieć miejsce w momencie, gdyby w Ziemię uderzył meteoryt.
Poznaliśmy różnicę między pogodą, którą można określić mianem chwilowej sytuacji, a klimatem – długotrwałą obserwacją danego procesu. Prelegent wytłumaczył to na przykładzie robienia zdjęć i kręcenia filmów. Moment, który jest uchwycony i zatrzymany w czasie nie jest w stanie przedstawić nam pełnego „obrazu”. Jednak jeśli będziemy nagrywać daną chwilę, to im więcej czasu temu poświęcimy i im więcej zmian zostanie uwiecznionych, tym więcej jesteśmy w stanie wywnioskować. To dlatego, obserwując zachodzące w klimacie przemiany, wykonuje się serie pomiarów – dane, jakie można uzyskać z pojedynczej próby, po prostu nie są wystarczające.
Poruszony został także temat wpływu działalności człowieka na klimat. Duża emisja spalin, jakie produkowane są na co dzień, poważnie zaburza równowagę między poziomami dwutlenku węgla i tlenu w przyrodzie. Wpływa to na pogłębianie się efektu cieplarnianego, który z kolei skutkuje wzrostem temperatury. Kolejnym przykładem tego, jak niszczący efekt na środowisko ma ludzkość, jest degradacja naturalnych rezerwuarów wody. Co wtedy następuje? Wycinając lasy, osuszając bagna, łąki, wyrównując naturalne zapadliska, zasypując stawy, jeziora czy oczka wodne sprawiamy, że woda nie ma gdzie się zbierać po deszczach. Przez takie działania mamy do czynienia z występującymi naprzemiennie suszami i powodziami. Woda deszczowa nie ma możliwości wsiąknąć w glebę, więc spływa do rzek, co powoduje ich wylanie. Pojawia się tutaj pojęcie deszczu nawalnego. Zjawisko to polega na gwałtownych opadach – w ciągu kilku godzin spada tyle litrów wody, ile powinno przez cały miesiąc. Następnie nadchodzą dni upałów, co skutkuje szybkim wyparowaniem wody, ponieważ gleba ma zbyt mało czasu, aby wchłonąć ją
w głębsze warstwy. Tworzy się w ten sposób pewne „błędne koło”.
Na koniec rozmowy dr Tomasz Rożek odpowiedział na pytania słuchaczy. Dotyczyły one m.in. tego, jak zmiany klimatyczne wpływają na gospodarkę. Prelegent zwrócił uwagę na to, że obecnie rolnicy zmagają się z problemem susz i powodzi (wyżej wspomniane deszcze nawalne). Możemy to zauważyć poprzez wzrost cen warzyw i owoców. Zbyt długo utrzymujące się wysokie temperatury i brak wody skutkują słabymi plonami lub ich całkowitym brakiem. Rolnictwo jest gałęzią gospodarki, która najbardziej odczuwa wpływ zmian klimatycznych.
Jeśli relacja z wydarzenia Cię zaciekawiła, to serdecznie zapraszamy do obejrzenia nagrania
z rozmowy. To spora dawka wiedzy oraz wiele wskazówek nie tylko dla nas, ale i przyszłych pokoleń! Całość można znaleźć na kanale YouTube WSIiZ.
Materiał powstał w ramach projektów „Piątka na zielono” i „Przybij piątkę nauce” organizowanych przez Wyższą Szkołę Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Jego celem jest zainspirowanie młodych ludzi, którzy kochają naukę i wzmocnienie zainteresowania naukowymi metodami poznawania rzeczywistości. Podczas realizacji projektu, udostępniane są materiały filmowe oraz audio, zawierające relacje z wykładów i spotkań otwartych zrealizowanych przez WSIiZ z udziałem wybitnych autorytetów świata nauki.
