Jak często słuchałaś/-eś piosenki i dochodziłaś/-eś do wniosku, że właśnie doznałaś/-eś olśnienia? Albo uczucia wypełniania? Albo wręcz przeciwnie, dziwnej pustki? Jak często przychodziło Ci do głowy, że to, czego właśnie słuchasz to… poezja?
Czym jest poezja?
Jest to pytanie zarazem trudne, jak i łatwe. W wielu słownikach możemy znaleźć proste definicje, które po dłuższym zastanowieniu wydają się niewystarczające. Poezja bowiem często kojarzy się z „czymś więcej”, z głębokimi uczuciami, potrafiącymi w jakiś sposób nas poruszyć. To, co bez problemu nazwiemy wierszem lub utworem lirycznym, niekoniecznie określimy poezją. Słowo to wydaje się zarezerwowane dla specjalnych tekstów, umieszczanych na „piedestale świetności”.
Pytaniem jest więc, czy współczesne piosenki można by określić mianem poezji? I choć wydawać by się mogło, że wśród współczesnej muzyki trudno o teksty z głębszym przekazem, istnieją utwory, które mogą to zdanie zmienić. Owszem, wciąż największą popularnością cieszą się piosenki przeznaczone do tańca na imprezach, jednak nie są one jedynymi tworami teraźniejszych muzyków.
Poczuj, że nie jesteś sam
Bring Me The Horizon – Can You Feel My Heart
1 Can you hear the silence?
Can you see the dark?
Can you fix the broken?
Can you feel, can you feel my heart?
2 Can you help the hopeless?
Well, I'm begging on my knees
Can you save my bastard soul?
Will you wait for me?
I'm sorry, brothers, so sorry, lover
Forgive me, father, I love you, mother
3 I'm scared to get close, and I hate being alone
I long for that feeling to not feel at all
The higher I get, the lower I'll sink
I can't drown my demons, they know how to swim
1 Potrafisz usłyszeć ciszę?
Potrafisz ujrzeć ciemność?
Potrafisz naprawić co zniszczone?
Czy potrafisz, czy potrafisz poczuć moje serce?
2 Potrafisz pomóc zrozpaczonym?
Więc, błagam cię na kolanach
Czy potrafisz ocalić moją diabelską duszę?
Zaczekasz na mnie?
Wybaczcie bracia, tak mi przykro kochanie
Wybacz mi ojcze, kocham cię matko
3 Boję się zbliżyć, a nienawidzę być sam
Tęsknię za uczuciem, by nic nie czuć
Im wyżej się wespnę, tym niżej upadnę
Nie mogę utopić swoich demonów, potrafią pływać
Piosenka ta korzysta z bardzo prostych środków stylistycznych, o jakich uczono nas na lekcjach języka polskiego. Mamy tu pytania retoryczne, powtórzenia i przerzutnie, ale przede wszystkim kontrasty, które zmuszają nas do głębszego zastanowienia się nad sensem tekstu i otaczającej nas rzeczywistości. Bo czy można usłyszeć ciszę? I czy można bać się bliskości, równocześnie nienawidząc samotności? Gdyby pobawić się w interpretację, można by uznać, że podmiot liryczny w tym utworze jest osobą głęboko cierpiącą, poszukującą odpowiedzi, a równocześnie nie mającą na to sił. Choć tekst i jego przekaz wydają się pozbawione nadziei, potrafią dać komfort. Samotność i nurtujące pytania przestają być tak okropne, gdy wiesz, że gdzieś tam jest ktoś, kto czuje to samo i potrafi przelać te uczucia na papier.
Muzyka odgrywa tu ważną rolę. Chociaż tekst sam w sobie ma mocny przekaz, to zmieniające się tempo oraz śpiew przechodzący w krzyk rozpaczy nadają pytaniom i smutnym wyzwaniom moc, zmuszającą nas do czucia tego samego, co cierpiący podmiot liryczny.
Poezja nie obędzie się bez miłości
Birdy – Strange Birds
1 Little ghost, you're listening,
Unlike most you don't miss a thing,
You see the truth
I walk the halls invisibly,
I climb the walls, no one sees me,
No one but you.
2 You've always loved the strange birds
Now I want to fly into your world
I want to be heard
My wounded wing's still beating,
You've always loved the stranger inside
Me, ugly pretty
3 Oh little ghost, you see the pain
But together we can make something beautiful
So take my hand and perfectly,
We fill the gaps, you and me make three,
I was meant for you, and you for me
1 Mały duchu, nasłuchujesz,
W przeciwieństwie do innych, nic Ci nie umyka,
Widzisz prawdę
Chodzę po korytarzach, niewidoczna,
Wspinam się na ściany, nikt mnie nie widzi,
Nikt oprócz Ciebie.
2 Od zawsze kochałeś dziwne ptaszyny
Teraz chcę wlecieć do Twojego świata
Chcę być usłyszana
Moje zranione skrzydła stale uderzają,
Od zawsze uwielbiałeś we mnie tą nieznajomą
Brzydką, piękną
3 Och, mały duchu, widzisz ból
Ale razem możemy stworzyć coś pięknego
Więc weź mnie za rękę i perfekcyjnie,
Wypełnimy luki, ty i ja stworzymy trójkę,
Byłam Tobie przeznaczona, a Ty mi
Miłość od zawsze napędzała wyobraźnię, stając się głównym tematem wielu wierszy czy powieści. Nie uległo to zmianie aż do dzisiaj, dając nam jedne z najbardziej poruszających piosenek w historii muzyki. Według mojej subiektywnej opinii, jednym z takich utworów jest Strange Birds w wykonaniu Birdy. Mamy tu pięknie rozbudowaną metaforę, w której podmiot liryczny jest porównywany do dziwnego ptaka, niewidzialnego dla świata. Jednak jest ktoś, kto widzi i rozumie, a nawet uwielbia tą dziwność. Mamy miłość, która potrafi stworzyć coś pięknego, pomimo wszystkich przeszkód w postaci wyobcowania, bólu i brzydoty. Czegóż więcej można oczekiwać po miłości?
I tak jak ze wcześniejszym utworem i tutaj muzyka oraz śpiew zwiększają głębię uczuć. Załamanie głosu, dźwięk pianina w tle… Wszystkie te elementy dodają nostalgii do i tak melancholijnie lirycznego tekstu.
Opowiedz mi o swoim mroku
Tamer – Beautiful Crime
1 Each step I left behind
Each road you know is mine
Walking on a line ten stories high
Say you'll still be by my side
2 If I could take your hand,
If you could understand
That I can barely breathe, the air is thin
I fear the fall and where we'll land
3 We fight every night for something
When the sun sets, we're both the same
Half in the shadows
Half burned in flames
We can't look back for nothin'
Take what you need, say your goodbyes
I gave you everything
And it's a beautiful crime
4 Each breath I left behind
Each breath you take is mine
Walking on a line ten stories high
Fear a fall, you're asking why
Leaving the things we lost,
Leaving the ones we've crossed
I have to make an end so we begin
To save my soul at any cost
5 This darkness is the light
1 Każdy krok, który postawiłem
Każda droga, którą znasz jest moja
Chodząc po linie dziesięć pięter nad ziemią
Powiedz, że wciąż będziesz u mojego boku
2 Gdybym mógł wziąć Cię za rękę,
Gdybyś mogła zrozumieć,
Że ledwo mogę oddychać, powietrze jest rozrzedzone
Boję się upadku i tego, gdzie upadniemy
3 Walczymy o coś każdej nocy
Gdy słońce wschodzi, oboje jesteśmy tacy sami
W połowie w cieniu
W połowie w płomieniach
Nie możemy oglądać się po nic
Weź czego potrzebujesz, pożegnaj się
Dałem Ci wszystko
I to piękna zbrodnia
4 Każdy oddech, który zostawiłem
Każdy twój oddech jest moim
Chodząc po linie dziesięć pięter nad ziemią
Boję się upadku, pytasz, dlaczego
Zostawiając rzeczy, które pogubiliśmy
Zostawiając te, które przekreśliliśmy
Muszę to zakończyć, abyśmy zaczęli
Bym uratował moją duszę za wszelką cenę
5 Ta ciemność jest światłem
Kolejnym często spotykanym motywem w sztuce jest odejście oraz walka z gnieżdżącym się w nas mrokiem. Podmiot liryczny w Beautiful Crime jest tego świadomy i w piosence opowiada o rzeczach utraconych oraz o potrzebie zakończenia tego, co może odebrać mu duszę. Jednak to słowa oboje jesteśmy tacy sami/W połowie w cieniu/W połowie w płomieniach, oddają tragiczność sytuacji całej ludzkości. Wszyscy jesteśmy zdolni do zła, ale i dobra. Podobnie, jak pomiot liryczny staramy się od tego uciec, by jedynie odkryć, że czasami czająca się w nas ciemność jest światłem.
Podobnie, jak wcześniejsze utwory i tu muzyka podkreśla przekaz. Zmęczony, głęboki głos piosenkarza oraz melancholijna melodia zamieniająca się w głośną, mocną muzykę zdaje się podkreślać drogę podmiotu lirycznego. Z początku zmęczony, walczący ze swoim mrokiem, pod koniec odkrywa, że ciemność jest światłem, a on jest w rzeczywistości silny.
Opowiedz niewypowiedziane
Czasem to sama muzyka opowiada historię, a czasem dopowiada coś, czego nie da się wyrazić słowami. Czy więc współczesnym piosenkom naprawdę daleko do poezji, jeśli potrafią nas poruszyć? Nie bez powodu już w starożytności teksty poetyckie wykonywano przy akompaniamencie muzyki. I nie bez powodu jeden z najwybitniejszych przedstawicieli poezji modernistycznej – Ezra Pound - powiedział Muzyka zaczyna zanikać, gdy odchodzi za daleko od tańca, poezja zaczyna zanikać, gdy odchodzi za daleko od muzyki. Szukajmy więc poezji w tej niepozornej współczesnej muzyce, by nigdy nie zanikła.
