Czy wiesz, że plastikowa torba, na którą się decydujesz podczas zakupów, w przyrodzie rozkłada się do około 500 lat? Każdego dnia ludzie używają miliony opakowań foliowych, a skutki naszych decyzji możemy już gołym okiem dostrzec na wysypiskach, w oceanach i całym łańcuchu pokarmowym.
Coraz więcej globalnych kampanii i filmików promocyjnych ma na celu uświadamiać nas o zagrożeniach używania plastiku i folii i zachęcić do rezygnacji z jednorazowych materiałów pakunkowych na rzecz bardziej przyjaznych dla środowiska alternatyw.
Jaka jest skala problemu?
Produkcja opakowań foliowych jest jednym z największych wyzwań ekologicznych z którym borykamy się już od lat. Z uwagi na to, iż znaczna część produktów, które nabywamy w sklepach jest zapakowana w plastik czy folię, producenci po prostu nie pozostawiają nam zbyt wielkiego wyboru. Według danych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, statystyczny Polak zużywa rocznie 70 kg tworzyw sztucznych.
Chociaż średnie zużycie opakowań w Unii Europejskiej na jednego mieszkańca jest wyższe, bo przekracza 180kg, w porównaniu do Polaka – 160kg, to jednak zainteresowanie produkcją tych materiałów na przestrzeni ostatnich lat rosło dynamicznie: około 12% w skali roku.
Raport „Tworzywa – Fakty 2022” opublikowany przez Plastic Europe wskazuje, że światowa produkcja tworzyw sztucznych w 2021 roku osiągnęła poziom 390,7 milion ton.
Jeśli przyjrzymy się statystykom w Polsce, w 2023 roku zużyliśmy około 5 milionów ton plastiku, z czego znaczną część stanowiły jednorazowe opakowania foliowe. Szacuje się, że każdego dnia w naszym kraju korzysta się z około 3 mln „biedronkowych foliówek”, co przekłada się na blisko 1 miliarda sztuk rocznie. W 2018 roku w Polsce wprowadzono opłaty recyklingowe, co spowodowało zmniejszenie ich ilości, jednak ich zużycie od roku 2022 ponownie zaczęło wzrastać, szczególnie w małych sklepach i na targowiskach.
Wracając do globalnej produkcji plastiku, szacuje się, że co roku przekracza ona 300 milion ton, z czego 8 do 10 milionów trafia do oceanów, tworząc „wyspy śmieciowe”. Jedna z nich, Wielka Pacyficzna Plama Śmieci zajmuje powierzchnię 1,6 miliona km2 . Powierzchni ta jest trzykrotnie większa od terenu Wielkiej Brytanii i jest doskonale widoczna z kosmosu.
Problemy związane z opakowaniami
Długi czas rozkładu.
Folia i plastik potrzebują od 100 do 500 lat, aby rozłożyć się w środowisku naturalnym. Dodatkowo, podczas tego procesu dochodzi do rozpadu na mikrocząsteczki plastiku, który dostaje się do ekosystemu.
Negatywny wpływ na przyrodę.
Zwierzęta morskie i lądowe często połykają resztki folii i plastiku, co nie rzadko doprowadza do ich śmierci. Według danych World Wide Found for Nature około 100 tysięcy morskich stworzeń i 1 milion ptaków ginie rocznie z tego powodu.
Zanieczyszczenie gleb i wód gruntowych.
Mikro-plastik obecny w glebie i wodach gruntowych przenika do łańcucha pokarmowego, co staje się problemem zdrowotnym dla ludzi.
Obecnie wiemy już , że woda butelkowana, zawiera 22 razy więcej mikro-plastiku niż woda z wodociągu.
Osoba pijąca przez rok wodę butelkowaną wykonaną z plastiku wprowadza do swojego organizmu około 130 tysięcy cząsteczek mikro-plastiku.
Przeczytaj także: Postanowienia noworoczne: Tradycja, która przetrwała wieki
Perspektywa zmian
Rosnąca potrzeba interesowania zrównoważonym rozwojem i powstające ku temu regulacje prawne na poziomie krajowym oraz Unijnym są jednym z rozwiązań, które mają zmieniać naszą obecną sytuacje związaną z problemem zaśmiecania planety plastikiem. Unia Europejska zobowiązała się do osiągnięcia poziomu 50% recyklingu plastiku do roku 2025, a od 2030 roku wszystkie opakowania plastikowe mają być poddane recyklingowi lub biodegradacji.
Wprowadzenie w Polsce opłaty recyklingowej wynoszącej 0,20 zł za sztukę torby foliowej o grubości powyżej 15 mikrometrów, nie przyniosło oczekiwanych rezultatów, ponieważ dane mówią o tym, że ilość wpływów z tej opłaty wzrósł do poziomu 26% w roku 2024 do analogicznego roku poprzedniego. Oznacza to iż wprowadzenie dodatkowych opłat nie przyniosło oczekiwanego rezultatu. Głównym czynnikiem jest brak aktualnej alternatywy w sklepach!
Alternatywy dla opakowań foliowych i inicjatywy społeczne
Opakowania foliowe możemy zastąpić bardziej ekologicznymi rozwiązaniami, takimi jak:
- Torby wielorazowego użytku
- Opakowania papierowe
- Pojemniki szklane
Dzień bez Opakowań Foliowych to również okazja do promowania inicjatyw społecznych:
- Warsztaty edukacyjne
- Akcja sprzątanie
- Kampanie informacyjne
Dzień ten przypomina również o konieczności zmiany naszych własnych nawyków i przyzwyczajeń. Wybierając alternatywne rozwiązania plastikowych opakowań, przyczyniamy się do ochrony środowiska i zachowania go dla naszych przyszłych pokoleń.
