Herbata od wieków zakorzeniona jest w kulturze wielu krajów, gdzie przybiera postać niemalże misterium. O jej istotności świadczą: sposób, kolejność oraz szereg rytuałów związanych z zaparzaniem i spożywaniem tego napoju. Międzynarodowy Dzień Herbaty obchodzony 15 grudnia to odpowiedni moment na przybliżenie kultury picia herbaty na świecie. Jak wygląda japoński rytuał? Kto jako pierwszy zaczął pić herbatę o „five o’clock”? Jakie urządzenie do zaparzania herbaty jest charakterystyczne dla Rosji? Na wszystkie pytania znajdziecie odpowiedzi poniżej, ale najpierw zacznijmy od początku…
Krąży wiele mitów na temat początków wynalezienia herbaty. Jednym z najbardziej znanych jest mit sięgający 2737 roku p.n.e. Mówi on o cesarzu chińskim Shennong, któremu podczas picia przegotowanej wody w czarce, wpadły liście pochodzące z drzewa herbacianego. Połączenie wody z aromatycznymi liśćmi przypadło do gustu cesarzowi, co zapoczątkowało wynalezienie pierwszej herbaty na świecie.
Ceremonia parzenia herbaty w kraju Kwitnącej Wiśni
Japoński rytuał picia herbaty chanoyu - „wrzątek na herbatę” od pokoleń stanowi podniosły charakter, w którego trakcie pije się sproszkowaną zieloną herbatę (matcha). Ceremonię przeprowadza mistrz herbaty – chajin (człowiek herbaty), który do jej przygotowania używa czajniczka (cha-gama), szpatułki oraz czarki, w których podawana jest przygotowana herbata. Zazwyczaj przyrządzana jest w pięknym ogrodzie lub w specjalnie do tego przeznaczonym herbacianym pawilonie. Całej ceremonii towarzyszy spokojna atmosfera, która nadaje mistycznego charakteru piciu herbaty. Japońska tradycja parzenia herbaty pochodzi od najwybitniejszego mistrza Sen no Rikyū, żyjącego w XVI wieku.
Tradycyjna brytyjska herbata…. z królową Elżbietą II
Prawdziwy angielski rytuał „Tea Time” zapoczątkowała wśród angielskiej arystokracji portugalska księżniczka Katarzyna Bragança, żona króla Karola II Stuarta. W imbryku zaparzana jest prawdziwa liściasta herbata, po której następuje rytuał odpowiedniego podania herbaty. W pierwszej kolejności do porcelanowej filiżanki nalewane jest zimne mleko, dopiero potem gorący napar herbaciany. Zwyczaj codziennego picia herbaty z mlekiem króluje na brytyjskich stołach od kilku stuleci, a rozpoznawalne na całym świecie „five o’clock” to wiekowa tradycja w Wielkiej Brytanii. Nie odbiega od tej tradycji sama królowa Elżbieta II, która kultywuje picie herbaty Earl Grey przygotowaną w tradycyjny sposób – z liśćmi w imbryczku zalanymi wrzątkiem i przelaną do filiżanki porcelanowej.
Herbata w wersji rosyjskiej
Nietypowe przygotowanie aromatycznej herbaty należy niewątpliwie do rytuału w Rosji. W pierwszej kolejności zaparza się esencję czarnej herbaty (po rosyjsku „zawarka”) w małym czajniczku, która następnie jest zalewana wrzącą wodą z samowara. Herbatę w Rosji pije się w szklankach (stakanach), a gdy jest ona bardzo gorąca, szklanki wyposaża się w specjalne koszyczki lub metalowe uchwyty tzw. podstakanniki. Piękne samowary do przyrządzania herbaty są bez wątpienia pamiątką historii i kultury Rosji.
Wszystkie herbaty pochodzą z liści tej samej rośliny „camellia sinensis” uprawianej na całym świecie, a mimo to rodzajów herbaty i tradycji jej picia jest bardzo wiele.
