ADHD – objawy i przyczyny występowania

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) zostało po raz pierwszy opisane przez amerykańskiego psychiatrę Leona Eisenberga jako zaburzenie zachowania u dzieci. Natomiast w 1980 roku zaburzenie stało się obiektem diagnozy. Przyczyny zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi nie są do końca znane, ale uważa się że wynika ono z kombinacji czynników genetycznych, neurobiologicznych i środowiskowych.

Objawy zespołu hiperkinetycznego

Klasyfikacja DSM-5 wyróżnia trzy podtypy ADHD, które różnią się dominującym zespołem objawów. Należą do nich:

Podtyp z przewagą zaburzeń uwagi.
Podtyp z przewagą nadruchliwości i impulsywności.
Podtyp mieszany..

Trzy główne objawy zaburzenia to:

Brak uwagi. To jeden z głównych objawów ADHD. Osoby dotknięte tym zaburzeniem mają trudności w skupianiu się, często gubią przedmioty oraz mają problem z planowaniem zadań. Może pojawić się także kłopot w wykonywaniu czynności, które wymagają długotrwałej koncentracji. Osoby dorosłe często łatwo się nudzą, a także potrzebują ciągłych zmian. Występują u nich także trudności z systematycznością i doprowadzaniem rzeczy do końca.
Nadruchliwość. To objaw, który zmienia swą postać wraz z wiekiem. Dzieci z ADHD cały czas się ruszają i nie mogą usiedzieć w miejscu. Natomiast nastolatkowie i dorośli odczuwają napięcie fizyczne, które próbują rozładować poprzez poruszanie nogą, zmiany pozycji, dotykanie włosów czy zabawy różnymi częściami garderoby.
Impulsywność. Przejawia się w działaniu bez zastanowienia, często bez przemyślenia konsekwencji podejmowanych decyzji. U dorosłych impulsywność może objawiać się jako pochopne działanie, rozpoczynanie nowych aktywności czy też impulsywne wydawanie pieniędzy.

Jako dodatkowy objaw, w późniejszym wieku pojawia się dysregulacja emocjonalna. To mniejsza kontrola emocji w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne. Dowiedziono, że reakcje osób z ADHD są bardziej porywcze niż zachowania ludzi, którzy doświadczają tych samych sytuacji. Dłużej zajmuje im także "wyciszenie" swoich emocji. U dorosłych może natomiast wystąpić chwiejność nastroju i nagłe wybuchy złości.

Warto dodać, że u osób z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej można zaobserwować słabą kontrolę hamującą*. Jest ona podstawą prawidłowego funkcjonowania pozostałych funkcji wykonawczych, a problemy z nią związane mogą przejawiać się na poziomie motorycznym, uwagi i zachowań.

Przeczytaj także: Najbardziej „Instagramowe” miejsca w Rzeszowie

Przyczyny występowania ADHD

Możemy wyróżnić kilka głównych przyczyn:

Genetyka. Zaburzenie dziedziczy się w rodzinach, a badania pokazują że około 70-80% przypadków zdiagnozowanej nadpobudliwości jest wynikiem przenoszenia go poprzez geny.
Neurobiologia. Stwierdza się zmiany w aktywności mózgu w obszarach związanych z uwagą, impulsywnością i zachowaniem.
Środowisko. Palenie tytoniu, spożywanie alkoholu i narkotyków przez matkę, zanieczyszczenia środowiska, stres po przeżyciu traumatycznych wydarzeń – to wszystko może wpływać na rozwój ADHD.
Współwystępowanie innych zaburzeń. Depresja może powodować objawy podobne do ADHD.
Czynniki psychospołeczne. Niektóre badania podkreślają wpływ na rozwój zaburzenia takich czynników jak styl wychowania, styl życia, nadmierna ekspozycja na media.

* To zdolność do zahamowania lub kontroli impulsywnych odpowiedzi, a także podejmowanie działań używając uwagi i rozumowania. Blokuje zachowania i zatrzymuje nieodpowiednie, automatyczne reakcje.

Wykorzystano materiały z poniższych źródeł: