Z pewnością znacie to uczucie, kiedy po obejrzeniu horroru musicie sprawdzić każdy kąt pokoju albo po przeczytaniu informacji o epidemii jakiejś choroby nagle znajdujecie u siebie jej objawy. Dopóki oczywiście nie dowiecie się, że nie występuje ona w Polsce. Tak właśnie działa siła sugestii. Czy i wy jesteście na nią podatni?
Tragiczne wydarzenia rozgrywające się na świecie sprawiają często, że zaczynamy więcej myśleć na dany temat. Kiedy usłyszymy o trzęsieniu ziemi, sprawdzamy czy i w naszym kraju może do niego dojść. Kiedy w filmie, niedawno przez nas widzianym, przestępca czekał na swoją ofiarę pod domem w czarnym samochodzie, będziemy z pewnością wystraszeni, gdy na naszym podwórku nagle zatrzyma się taki pojazd. Kiedy przyjaciółka powie nam, że osoba, która za nią siedzi, w podstawówce pożyczyła od niej długopis i nie oddała, my będziemy postrzegać ją na studiach jako potencjalnego złodzieja. Siła sugestii działa na każdej płaszczyźnie. Wywołuje często niepokój, niesprawiedliwy osąd czy nagłą zmianę stanu rzeczy. Zazwyczaj przekazywana jest w sposób werbalny, jednak często na informację może wpływać ton głosu czy gesty. Jedno jest pewne - człowiek jest na nią niezwykle podatny.
Naukowo sugestia często określana jest jako manipulacja. Nie jest ona jednak na tyle bezpośrednia. Działa przez użycie takich środków jak: scena, obraz, słowo czy sytuacja. Najważniejszą rolę odgrywa tu natura człowieka, która jest bardzo skłonna do ulegania jej subtelnym wpływom. Ludzie stosują się do tego co zobaczą albo usłyszą. Szukają podświadomie instrukcji i wzorców. Od razu po zadziałaniu sugestii wydaje im się, że istnieje większe prawdopodobieństwo tego, że wydarzy im się to samo co głównej bohaterce serialu.
Siła sugestii działa z taką mocą, że może zmieniać nawyki osób, które przez długi czas z nimi walczyły. Samo informowanie o tym, że papierosy szkodzą nie jest skuteczne. Sytuacja zmienia się, gdy ktoś z rodziny nagle zachoruje np. na raka płuc. Niby to nie jest nic nowego. Dobrze znany jest fakt, że nałóg ten może powodować choroby. Jednak osoba, która ma w swoim otoczeniu chorego, może uznać, że i ona skończy w podobny sposób. Staje się to dla niej bardziej realne, może doszukiwać się objawów u siebie i często je znaleźć.
> Manipulacja – czy można z nią wygrać?
Osoby korzystające z porad wróżki mogą poczuć, że mówi ona dokładnie o ich sytuacji. To samo dzieje się u tych, którzy czytają horoskopy. Działa na to ta sama siła. Kiedy usłyszymy bądź przeczytamy o naszej przyszłości nagle możemy zauważyć, że większość w bliższym czy dalszym czasie się spełni. Ale czy to oznacza, że ktoś kto to pisał, mówił lub miał dar jasnowidzenia? Niekoniecznie, słysząc pewne informacje sami podświadome będziemy dążyć do ich zrealizowania, aż w końcu spełni się każda najmniejsza „przepowiednia”.
Na podobnej zasadzie działają znachorzy czy bioenergoterapeuci. Posługują się oni efektem placebo, który czerpie właśnie z siły sugestii, poprzez wmawianie komuś, ze przechodzona właśnie terapia go uzdrawia. Bywa to dla wielu zaskakujące, ale rzeczywiście tak się dzieje. W wyniku przeprowadzonych eksperymentów dowiedziono, że siła sugestii może wpływać również na organizm człowieka. To co wydawałoby się nieprawdopodobne dla nauki, znajduje swoje potwierdzenie w wielu doświadczeniach. Psycholog, Phillip Zimbardo poprosił by grupa badanych wyobraziła sobie, że jedna ręka staje się zimna, a druga ciepła. Po kilkunastu minutach zaobserwowano różnicę pomiędzy nimi o 4 stopnie Celsjusza, co wydaje się teoretycznie niemożliwe.
Ciekawym zjawiskiem, którego z pewnością doświadczył każdy, jest efekt Hawthorne. Polega on na tym, że kiedy jesteśmy obserwowani to zachowujemy się zupełnie inaczej. Kiedy szef na nas patrzy pracujemy wydajniej, kiedy mamy świadomość, że jesteśmy monitorowani przez kamery nasz sposób zachowania również odbiega od normy. Ludzie z natury chcą pokazać się wtedy w lepszym świetle niż można by ich było zobaczyć na co dzień.
Sugestia daje szerokie pole manewru twórcom, reklamodawcom czy innym osobom stykającym się z nami na co dzień. Choć jest łagodniejsza od manipulacji, też trzeba na nią uważać by nie zmienić nagle swojego zdania albo nie zacząć zachowywać się nieracjonalnie tylko dlatego, że przeczytaliśmy coś w Internecie.
