W piątek, 4 listopada, na scenie Teatru Maska odbyło się spotkanie otwarte z artystycznym spadkobiercą Jerzego Grotowskiego - Thomasem Richardsem. W dniu poprzedzającym konferencję, Richards na deskach teatru zaprezentował publiczności spektakl zatytułowany „The Underground: A response to Dostoevsky”.
Spotkanie zaczęło się od pytania Richardsa: - Proszę mi powiedzieć dlaczego tu jesteście? Chodzi mi zarówno o wczorajszy spektakl, jak i o naszą pracę w ogóle. Co widzieliście wczoraj?
W dziełach składających się na wystawę przedstawiono rozważania Dostojewskiego, które występują w postaci broni przeciwko wszystkiemu, co uniemożliwia przemianę. Spektakl pokazuje analizę ludzkiej mentalności wg Dostojewskiego w połączeniu z badaniami sztuk performatywnych w dziełach Jerzego Grotowskiego i Thomasa Richardsa.
W trakcie konferencji Richards opowiadał o rozwoju pracy, która trwała ponad 30 lat. Poruszono też temat głębokiej więzi między reżyserem a aktorami, którzy występowali w spektaklu. Tak jak w przypadku związku Grotowskiego i Richardsa, który okazał się być niezwykle silny. Nie miało to żadnego porównania z rodzinnymi związkami Richardsa.
- Dotykamy bardzo ważnego punktu. Jeśli chodzi o stosunki międzyludzkie, to Grotowski bardzo specjalnie do tego podchodził, skupiając się na wrażliwości. On jakoś rozumiał, że ludzka istota w działaniu jest w bardzo niebezpiecznej sytuacji i cały czas przebywa pod naciskiem i sądem innych.
Według Richardsa to właśnie dlatego Grotowski mógł ujawnić te najbardziej głębokie i subtelne procesy ludzkie, tak jak w pracy obecnej Workcentrum. To znaczy, że autor potrzebuje kogoś, albo czegoś z czym może się zmierzyć.
Podczas konferencji pokazano też kilka fragmentów ze spektakli Grotowskiego. Thomas Richards stwierdził, że w tych wystawach jest niewidocznie „obecny” Grotowski. Jednym z nich był fragment pochodzący z „Akcji na dole” uznawanej za podsumowanie prac prowadzonych przez Grotowskiego z Thomasem Richardsem w Pontederze. Fragment pokazuje Thomasa z młodą kobietą i wykonanie pieśni religijnej.
– Była to praca tylko dla osób wykonujących ją. Robiliśmy to na przełomie lat 80-tych i 90-tych przez 6 dni w tygodniu, opierając się na pieśniach tradycyjnych. Wtedy nie było zamiaru, żeby ktoś to obejrzał, a goście zdarzali się bardzo rzadko, raz na 3-4 miesiące. Była to praca bardzo precyzyjna - wspomina reżyser.
Spotkanie odbyło się w ramach festiwalu „Źródła Pamięci".
