Warszawa, Kraków, Lwów, Wilno, Chicago, Nowy Jork – to tylko niektóre miasta, w których działała Wanda Siemaszkowa. Ostatnim przystankiem okazał się Rzeszów, gdzie do śmierci kierowała Teatrem Ziemi Rzeszowskiej. Odeszła w wieku 79 lat.
Wanda Siemaszkowa urodziła się 30 grudnia 1867 roku w Lipowej koło Kobrynia. Wówczas miejscowość ta należała do zaboru rosyjskiego. Szybko jednak jej los związał się z Królestwem Kongresowym, kiedy rodzina Sierpińskich, z których pochodziła, odziedziczyła majątek w Łomży. Przeprowadzka była dla młodej Wandy być może kluczową kwestią, która ukształtowała jej przyszłe życie. Nie chodziło jednak o kwestie polityczne – ówczesne Królestwo Polskie i tak było mocno uzależnione od Rosji – ale o fakt, że w spadku Sierpińscy otrzymali również budynek teatralny. Od tamtej pory jej życie miało zostać całkowicie związane ze sceną.
Teatr całym życiem
Debiutowała 8 października 1887 roku w Krakowie w roli Helenki w przedstawieniu „Dziwak”. Początkowo grała role liryczne, przeważnie polskich dziewcząt. W czasie pobytu w Krakowie wyszła za mąż za Antoniego Siemaszkę, aktora sceny krakowskiej.
Jej pierwszy angaż opiewał na kwotę 40 zł miesięcznie, jednak niska pensja nie przeszkadzała Wandzie Siemaszkowej. Wystarczał jej fakt, że mogła występować w profesjonalnym teatrze. Ta ogromna pasja i samozaparcie towarzyszyło jej w zasadzie przez całe życie, dzięki czemu potrafiła przetrwać trudne chwile, kiedy jej talent nie był wystarczająco doceniony. Pomysłowości oraz determinacji nie brakowało jej nigdy – w szczególnie krytycznym momencie, w 1919 roku, zdecydowała się nawet na napisanie listu do Józefa Piłsudskiego, opisując w nim swoją trudną sytuację.
Problemy Siemaszkowej w zdobyciu należytego uznania związane były ze zmiennością repertuaru, w którym występowała oraz niedopasowaniu otrzymywanych ról. W końcu jednak udało jej się wybić i zwrócić na siebie uwagę. Wymieniana jest obok tak ważnych aktorek jak Helena Modrzejewska, Irena Solska, Stanisława Wysocka czy Gabriela Zapolska. Jak pisze Edward Krasiński: „Domeną S-ej był repertuar współczesny, dramat psychologiczny, w którym mogła się identyfikować z przeżyciami postaci scenicznych. Stała się jedną z najwybitniejszych aktorek Młodej Polski, uosabiała bunt pokolenia i jego wielkie namiętności; wypracowała nowe formy ekspresji, grając młodopolskie kobiety szalone miłością czy nienawiścią”. Krytycy szczególnie doceniali jej umiejętności deklamacyjne.
Mimo to jej karierę trudno uznawać za idealną. W jej życiu zawodowym bywały trudne okresy– nawet już po zdobyciu sławy – musiała radzić sobie z brakiem pracy czy graniem w prowincjonalnych teatrach. Miłośnicy jej talentu nieraz pisali listy do gazet, w których wyrażali swój sprzeciw wobec nieobecności Siemaszkowej na deskach znanych teatrów.
Czytaj cały tekst: Całe życie w teatrze
Zdjęcie: Teatr im. Wandy Siemaszkowej
