11 listopada obchodzimy w całym kraju Narodowe Święto Niepodległości. Niestety, w tym roku, ze względu na panującą sytuacje pandemiczną, nie będzie ono hucznie obchodzone marszami w największych miastach Polski. Stowarzyszenie Marszu Niepodległości znalazło sprytną alternatywę – marsz zmotoryzowany. Ludzie w samochodach, na motocyklach będą jechać przez główne ulice Warszawy, by w ten bezpieczny sposób móc uczcić pamięć o wydarzeniach sprzed 102 lat!
11 listopada – historia święta w skrócie
Upamiętnia ono odzyskanie przez Naród Polski w 1918 r. niepodległego bytu państwowego po 123 latach rozbiorów. Może warto przy tej okazji przypomnieć, że Święto Niepodległości ustanowione zostało dopiero ustawą z 23 kwietnia 1937 roku, czyli prawie po 20 latach od odzyskania niepodległości i do czasu wybuchu II wojny światowej obchodzono je tylko dwa razy – w roku 1937 i 1938. Podczas okupacji hitlerowskiej, w latach 1939–1944 oficjalne lub jawne świętowanie, podobnie jak i każde inne przejawy polskości, było niemożliwe. W roku 1945 władze komunistyczne świętem państwowym uczyniły dzień 22 lipca – datę podpisania Manifestu PKWN – i nazwały je Narodowym Świętem Odrodzenia Polski.
11 listopada w Polsce Ludowej
W latach 70. XX wieku nastąpił przełom, jeśli chodzi o stosunek polskiego społeczeństwa do potrzeby obchodzenia Święta Niepodległości dnia 11 listopada. Środowiska opozycyjne po raz pierwszy od zakończenia II wojny światowej publicznie zamanifestowały, aby dzień 11 listopada wrócił do kalendarza świąt państwowych. Pomysł na powrót rocznicy odzyskania państwa polskiego po 123 latach zaborów oraz organizacji obchodów Święta Niepodległości wyszedł z inicjatywy Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela przy wsparciu środowisk kombatanckich, studenckich, a także Kościoła katolickiego. Uroczystości zostały zorganizowane w Krakowie, Warszawie, Gdańsku, Łodzi i Lublinie. W kolejnych latach w organizację obchodów uroczystości włączyła się Konfederacja Polski Niepodległej, która swoim programem nawiązywała do tradycji piłsudczykowskich, oraz NSZZ „Solidarność”.
Po wprowadzeniu Stanu Wojennego, 13 grudnia 1981 r., i tym samym delegalizacji „Solidarności” represje komunistów nie powstrzymały środowisk opozycyjnych przed kontynuacją organizacji obchodów 11 listopada. Odprawiano nabożeństwa, organizowano marsze patriotyczne, składano kwiaty i wieńce w miejscach pamięci ważnych dla historii Polski, takich jak np. Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie i Krakowie czy pomnik Konstytucji 3 Maja w Lublinie. Mimo, że komuniści również obchodzili nieoficjalnie pamięć 11 listopada, składając kwiaty na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, to aparat państwowo-partyjny, przy znacznym wsparciu sił Ministerstwa Spraw Wewnętrznych tj. SB, MO i ZOMO, starał się utrudniać społeczeństwu niezależne świętowanie. Manifestacje patriotyczne były rozpędzane pałkami i gazem, tak jak to miało miejsce w Gdańsku, Katowicach czy Poznaniu w 1988 r., a uczestników poddawano represjom.
U schyłku istnienia Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej Sejm PRL na mocy ustawy z 15 lutego 1989 r. przywrócił do kalendarza państwowego dzień 11 listopada jako Narodowe Święto Niepodległości. Pod tą nazwą święto odzyskania wolności i suwerenności państwa polskiego funkcjonuje do dzisiaj.
Ciekawe fakty związane z Narodowym Świętem Niepodległości:
- inicjatorem ogłoszenia niepodległości Polski był Książę Regent Zdzisław Lubomirski;
- Niepodległość Polski została oficjalnie zapowiedziana na 7 listopada 1918 roku;
- 31 października 1918 r. Tarnów jako pierwsze miasto w Polsce odzyskał niepodległość;
- od 1939 do 1989 roku, obchody święta były zakazane;
- w 1945 roku komunistyczny rząd ogłosił 22 lipca jako święto narodowe, nazywając je Narodowym Świętem Odrodzenia Polski;
- corocznie w samo południe przed Grobem Nieznanego Żołnierza odbywa się uroczysta zmiana warty;
- w dniu tym radio gra głównie muzykę polską, a telewizja jest pełna filmów związanych z historią państwa.
Pytania, które mogą zastanawiać… 😊
Dlaczego przyjęto za datę odzyskania przez Polskę Niepodległości dzień 11 listopada?
Był to przełomowy dzień w historii Europy i Polski. Niemcy skapitulowali na froncie zachodnim, co ostatecznie zakończyło I Wojnę Światową. Zaczęli się wycofywać z Królestwa Polskiego, a Józef Piłsudski przejął władzę wojskową.
Kiedy nadano temu dniowi rangę święta narodowego?
Ustawę taką wprowadzono dopiero 23 kwietnia 1937 roku. Uroczystości odbyły się jedynie dwa razy, gdyż po wybuchu II Wojny Światowej wszystkie tego typu ceremonie były surowo zakazane. Po wojnie święto to zostało zniesione, aż do 1989 roku, w którym to Sejm PRL-u przywrócił je pod obecnie używaną nazwą – Narodowe Święto Niepodległości.
W jaki sposób Józef Piłsudski przyczynił się do odzyskania Niepodległości?
Piłsudski stał się głównym symbolem walki z bronią w ręku, honorowej walki Narodu do “ostatniej kropli krwi”. Jednak jego najważniejszą zasługą, było sprawne zorganizowanie wojska polskiego i administracji państwa, dzięki czemu udało się skutecznie obronić odzyskaną Niepodległość w roku 1919 i 1920 przed zagrożeniem bolszewickim.
Czym się różnią obchody Święta Niepodległości w Polsce od Dnia Niepodległości w USA?
W Stanach jest to dzień radosny, organizowane są różnego typu zabawy, pokazy fajerwerków. W Polsce natomiast jest to dzień przepełniony zadumą nad przeszłością i pamięcią o bohaterach. Parady są organizowane w bardzo oficjalnym stylu.
